Lecznicza moc psiej obecności

15 czerwca obchodzimy Ogólnopolski Dzień Dogoterapii – święto, które przypomina o wyjątkowej roli, jaką psy odgrywają we wspieraniu zdrowia fizycznego i psychicznego ludzi. Choć na świecie nie ma jeszcze międzynarodowego dnia dogoterapii jako oficjalnego święta, to w Polsce od lat wzrasta świadomość jej wartości.

Czym właściwie jest dogoterapia, jak wygląda w praktyce i komu może pomóc? Oto wszystko, co warto wiedzieć.

Czym jest dogoterapia?

Dogoterapia (z ang. canine-assisted therapy, w Polsce także nazywana kynoterapią) to forma wspomagającej terapii, w której uczestniczy odpowiednio wyszkolony pies oraz certyfikowany terapeuta. Celem dogoterapii jest wsparcie rehabilitacji, leczenia, edukacji i rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci i dorosłych.

Nie chodzi tu jedynie o „obecność psa” – to zaplanowany, profesjonalny proces terapeutyczny. Pies działa jako naturalny motywator, który ułatwia kontakt z terapeutą, zwiększa zaangażowanie i redukuje stres.

Krótka historia dogoterapii

• 1940–1950 – Pierwsze udokumentowane wykorzystania psów w terapii miały miejsce w USA, m.in. w szpitalach wojskowych. Żołnierze wracający z wojny reagowali pozytywnie na kontakt z psami.

• 1960 – Amerykański psychiatra Dr Boris Levinson po raz pierwszy wprowadził psa do terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju. Zauważył, że dzieci łatwiej otwierają się w obecności zwierzęcia.

• 1990–2000 – Rozwój dogoterapii w Europie i Polsce. Powstają pierwsze organizacje szkoleniowe i standardy pracy z psami terapeutycznymi.

W jakich schorzeniach i zaburzeniach pomaga dogoterapia?

Dogoterapia nie zastępuje leczenia medycznego, ale skutecznie wspomaga wiele terapii i procesów rehabilitacyjnych, zwłaszcza w przypadkach:

U dzieci:

• autyzm i spektrum zaburzeń ASD

• zespół Downa

• ADHD i zaburzenia koncentracji

• opóźnienia rozwoju mowy

• trudności emocjonalne, lęki i fobie społeczne

• niepełnosprawność intelektualna

U dorosłych:

• choroby neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane, udar)

• zaburzenia depresyjne i lękowe

• samotność, syndrom pustego gniazda

• zaburzenia pamięci, demencja, Alzheimer

• rehabilitacja po wypadkach lub urazach

Jak wygląda dogoterapia w praktyce?

Dogoterapia może przyjmować różne formy, zależnie od celu i wieku pacjenta. Prowadzona jest zawsze przez specjalistę (terapeutę, pedagoga, psychologa) i przeszkolonego psa terapeutycznego.

Przykładowa sesja:

• trwa zwykle 30–60 minut

• odbywa się w sali terapeutycznej, ośrodku, szkole lub domu pacjenta

• zawiera elementy zabawy, nauki, ćwiczeń ruchowych lub relaksacyjnych

• pies wykonuje proste zadania: aportuje, przytula się, reaguje na polecenia

• pacjent może głaskać, czesać, prowadzić psa – co buduje więź, koordynację i pewność siebie

Jakie psy mogą być terapeutami?

Nie każda rasa i nie każdy pies nadaje się do dogoterapii. Kluczowe są cechy charakteru, a nie tylko wygląd. Psy terapeutyczne przechodzą szkolenie, testy i certyfikację.

Cechy idealnego psa terapeutycznego:

• łagodny i stabilny temperament

• cierpliwość, brak agresji i nadpobudliwości

• chęć kontaktu z ludźmi

• posłuszeństwo i odporność na bodźce (np. hałas, dotyk)

• regularne badania weterynaryjne i szczepienia

Najczęściej spotykane rasy w dogoterapii to:
golden retrievery, labradory, cavalier king charles spaniel, pudle, ale także mieszańce o odpowiednich cechach.

Czy dogoterapia jest bezpieczna?

Tak, pod warunkiem że prowadzi ją przeszkolony specjalista i certyfikowany pies. Psy terapeutyczne są regularnie badane i szkolone w kontaktach z dziećmi, osobami niepełnosprawnymi i seniorami. Dodatkowo:

• pies zawsze pracuje na smyczy, pod kontrolą

• nie jest zmuszany do kontaktu

• każda sesja odbywa się z udziałem terapeuty lub opiekuna

 

---

 

Dla kogo jest dogoterapia? Dzieci czy dorośli?

Dogoterapia jest dla każdego, niezależnie od wieku. Najczęściej korzystają z niej:

• dzieci (ze względu na rozwój społeczny i emocjonalny)

• seniorzy (w domach opieki i programach aktywizujących)

• osoby z niepełnosprawnościami (rehabilitacja ruchowa i poznawcza)

• osoby doświadczające stresu, traumy lub depresji

 

---

 

Zalety dogoterapii – co mówi nauka?

Badania potwierdzają skuteczność kontaktu ze zwierzętami w terapii. Oto niektóre udowodnione efekty dogoterapii:

• obniżenie poziomu kortyzolu (hormonu stresu)

• wzrost poziomu oksytocyny – hormonu więzi i spokoju

• poprawa nastroju i redukcja objawów depresji

• zwiększenie motywacji do ruchu i mówienia u dzieci z autyzmem

• niższe ciśnienie i tętno u osób starszych podczas kontaktu z psem

 Przykład badań:
Badania opublikowane w Journal of Pediatric Nursing (2016) wykazały, że dzieci poddawane dogoterapii przed zabiegiem chirurgicznym miały znacznie mniejsze objawy lęku niż dzieci z grupy kontrolnej.

Ile kosztuje dogoterapia?

Ceny mogą się różnić w zależności od miejsca, formy i długości sesji.

• indywidualna sesja: od 80 do 150 zł za 30–60 minut

• pakiety terapeutyczne (np. 10 spotkań): zniżki

• zajęcia grupowe (np. w szkołach): od 200–400 zł za grupę

• niektóre ośrodki oferują zajęcia bezpłatne lub refundowane przez fundacje

Gdzie szukać profesjonalnej dogoterapii?

W Polsce działa wiele certyfikowanych ośrodków, fundacji i terapeutów specjalizujących się w dogoterapii. Warto szukać miejsc, które:

• współpracują z Polskim Towarzystwem Kynoterapeutycznym lub Fundacją DOGoterapia

• mają wyszkolone zespoły pies+terapeuta

• posiadają aktualne certyfikaty, ubezpieczenia i referencje

 Można zacząć od kontaktu z lokalnymi:

• poradniami psychologiczno-pedagogicznymi

• fundacjami wspierającymi dzieci i osoby z niepełnosprawnościami

• ośrodkami terapii zajęciowej i przedszkolami integracyjnymi

 

---

 

Podsumowanie

Dogoterapia to coś więcej niż obecność psa – to realne wsparcie psychiczne, fizyczne i emocjonalne. Działa, bo jest naturalna, nieinwazyjna i pełna pozytywnych emocji. W świecie, w którym coraz częściej mierzymy się z samotnością, stresem i przebodźcowaniem – pies potrafi być najlepszym terapeutycznym przyjacielem.

15 czerwca, z okazji Ogólnopolskiego Dnia Dogoterapii, warto przypomnieć sobie, jak niezwykłe jest to, że pies potrafi nie tylko kochać, ale też leczyć.